De kracht van een dagboek

Om grip te krijgen op je leven, hou een dagboek bij.

Om jezelf te leren kennen, hou een dagboek bij.

Om te weten welke kant je op wil gaan, hou een dagboek bij

Om jezelf te kunnen veranderen, hou een dagboek bij.

Wat ik heb geleerd gedurende mijn schrijvende leven is dat dagboeken je de mogelijkheid geven een oprecht gesprek met jezelf te voeren. Je een inzicht verschaffen in wat je gelukkig maakt en welke keuzes je zou moeten maken, wat je niet krijgt als je gewoon gaat nadenken over wat goed voor je zou zijn.

Dagboeken zijn de BOM

Het liefste schrijf je elke dag (momenteel ben ik goed op weg om dat ook te doen), maar als je geen trouwe schrijver bent, geen zorgen! Ook van incidenteel schrijven kan je inzichten opdoen.

In dat geval helpt het als je niet te streng voor jezelf bent als je eens een paar dagen (of weken of maanden of jaren) gemist hebt. Je hoeft niet in een nieuw boekje te beginnen. Je hoeft niet je dagboek op de hoogte te stellen van wat er in de tussentijd gebeurd is. Je hoeft alleen maar op te schrijven wat er hier en nu aan de hand is, door je hoof heen gaat, of wat je voelt.

Waarover schrijven?

• Dat kan een kleine observatie zijn zoals: “Terwijl ik uit het raam kijk zie ik twee vogels met elkaar spelen. De ene vogel springt op de tak heen en weer, terwijl de andere vogel soms komt zitten, en dan weer wegvliegt. De zon schijnt vandaag en de bomen beginnen weer wat groener te worden”
• Het kan ook de beschrijving van een gevoel zijn: “Eigenlijk moet ik een email beantwoorden maar ik zit er tegenaan te hikken, daarom ben ik maar gaan schrijven in mijn dagboek. Wie weet helpt het me om alvast mijn gedachten wat op een rijtje te zetten. Mijn keel knijpt wat samen als ik denk aan mijn inbox, Dennis wacht nu al een paar dagen op een antwoord, maar ik kom er gewoon niet uit wat ik moet antwoorden.”
• Het kan ook een ervaring zijn, iets wat je hebt meegemaakt: “Gisteren thuisgekomen van een weekend workshop met Stephen Batchelor, dat was echt geweldig. We waren met een groep van ongeveer 30 mensen. Ik was de jongste, iedereen was voor de rest in de 40/50. Ik vraag me altijd af waarom er niet meer mensen zoals ik op zulk soort weekenden afkomen. Het was zo ontzetend leerzaam. We bespreken de verschillende modellen waarbinnen je denkt en opereert volgens de Boeddhistische psychologie.”
• Soms weet je niet wat je wil schrijven, volgens Julia Cameron (van The Artists Way, en Morning Pages) kan je dan ook gewoon beginnen te schrijven: “Ik weet niet wat ik wil schrijven, ik weet niet wat ik wil schrijven, ik weet niet wat ik wil schrijven” Je zal merken dat er vanzelf andere dingen op papier komen. Zij meent dat dagelijks schrijven je kan helpen de innerlijke criticus de mond te snoeren.
• Er zijn natuurlijk allerlei andere dingen die je kan doen om te schrijven. Wat mij vaak helpt is om te beginnen met een vraag: “Wat wil ik vandaag doen?” “Waar ben ik bang voor?” “Hoe zou ik willen dat mijn leven eruit ziet?” “Hoe voel ik me eigenlijk?” Meestal als je voor jezelf een vraag opschrijft, dan vliegen de rest van de woorden als vanzelf uit je pen. Althans, dat is mijn ervaring.

Mijn ervaring met dagboeken

Mijn hele leven hou ik al dagboeken bij, in sommige periodes wat trouwer dan andere. Meestal als ik door een ‘slechte’ periode heen ga, met veel twijfels en verdriet, merk ik dat mijn dakboek een van de eerste lifelines is waar ik naar terug grijp. Maar ook de periodes waarin ik juist iets geweldig leuks meemaakte of een bevlieging had (zoals verliefdheid) en niet wist waar ik het zoeken moest, was mijn dagboek er om mijn hoofd op een rijtje te krijgen. Minder trouw aan het papier ben ik in de ‘normale’ periodes, wanneer het leven gewoon voortkabbelt zoals het gaat.

Ik heb mijn dagboeken allemaal nog in mijn kast staan, vanaf de basisschool, toen ik verliefd was op Joost en ik het schrift vol pende met allemaal lieve gedichtjes, tot aan nu. Soms blader ik door mijn dagboeken heen en dan schaam ik me wat voor mijn overdreven beschrijvingen en gevoel voor drama. Ook wel logisch als ze in feite een verzameling zijn van alle hoogte en dieptepunte uit mijn leven. Vaker komt het voor dat ik liefdevol kijk naar hoe ik worstelde met moeilijke vragen, en ben ik tevreden over de oplossingen waarmee ik uiteindelijk kwam.

Het is heel grappig om zo’n inkijkje in je eigen geest te hebben. Vaak als ik in mijn schrijfsels teruglees, kan ik me weer precies herinneren hoe ik me toen voelde, maar met de kennis van nu kan ik alles veel beter relativeren. De meeste van mijn dagboeken zijn op papier, in boekjes, geschreven met de hand. Maar ik heb op mijn computer ook bestanden vol dagboekschrijfsels staan, als de nood om te schrijven té hoog was, en het betreffende schrift waarin ik dan schreef niet bij me in de buurt was.

De geweldige schrijfster Justine Musk vertelde eens over de link tussen vrouwelijke ambitie, kracht en een dagboek bijhouden. Er is wetenschappelijk onderzoek gedaan dat laat zien dat dagboeken bijhouden een van de beste aanwijzingen is dat tienermeisjes zichzelf of hun stem niet kwijtraken in de periode die over het algemeen moeilijk te navigeren is met gierende hormonen en een veranderende kijk van de maatschappij op wie jij bent. Schrijven maakt (geestelijk) gezond.

Zelfhulp op zijn puurst

Wat je zal merken als je in de modus van regelmatig (of met intervallen) schrijven komt, is dat bepaalde gedachtepatronen je op beginnen te vallen. Dat merk je vooral als je de gewoonte aanneemt om soms in je schrijfsels terug te lezen. Dan ineens valt je op hoe je dingen oplost, hoe je je daarover voelde en wat je vervolgens deed.

In mijn ervaring is wat je in het verleden deed of dacht, vaak een van de beste voorspellers van wat je nu zal doen en denken in een betreffende situatie. Als je vergissingen hebt gemaakt, of lessen hebt geleerd, inzichten hebt gehad, dan zal je van de fouten uit je verleden kunnen leren. Gewoon, omdat je ze kan terughalen zoals ze echt zijn gebeurd, in plaats van hoe jij ze nu, jaren later misschien herinnert.

Er zijn drie voorwaarden om dit voor jou te laten werken.

1. Wees pijnlijk eerlijk. Het heeft geen zin een mooier beeld van de werkelijkheid te schetsen in je dagboek, dan hoe het er echt uitziet. Maak je je zorgen over iemand die het misschien gaat lezen en belemmert dat je om zo eerlijk te zijn als nodig is? Schrijf dan op je computer en sla al je bestanden op in een met wachtwoord afgesloten map.
2. Maak een onderscheid tussen de dingen die gebeuren (feiten) de dingen die je denkt (gedachten) en de dingen die je voelt (gevoelens), vaak als we iets meemaken dan raken deze drie met elkaar verstrengeld, zodat je feit en gedachte niet meer van elkaar kan onderscheiden. Als je doel is, schrijven voor meer zelfinzicht, is het noodzakelijk om deze drie uit elkaar te houden.
3. Bevraag de dingen die je opschrijft. Als je een situatie geschetst hebt (ik ga voor het gemak ervan uit dat je een probleem opschrijft) stel jezelf dan deze vraag: Hoe kan ik hier op een andere manier over nadenken? Hoe zou ik hier op een andere manier mee kunnen omgaan? En schrijf die antwoorden ook op in je dagboek.

Als je deze voorwaarden aanhoudt, en een routine van regelmatig (of met intervallen regelmatig) schrijven weet op te bouwen, zal je zien dat je langzamerhand de inhoud van je gedachten, en daarmee je leven kan transformeren! Deze manier van zelfreflectie staat ook aan de basis van CBT (cognitieve gedragstherapie) en wordt over heel de wereld gebruikt om mensen te leren omgaan met de lastige taak die we hebben op deze wereld: Mens zijn.

Ik hoop dat ik je wat heb kunnen inspireren of motiveren om de pen op te pakken. Geen zorgen of het hoogstaande literatuur of gedachten zijn die je neerkwakt op het papier. Schrijven in een dagboek doe je namelijk hoofdzakelijk voor jezelf.

Schrijf ze!

Liefs,
Nicoline